گوشه هايي از كوچ عشاير دشت مغان

عشاير دشت مغان 15 روز است كه به منطقه باداگل كوچ كرده اند.
مدت اقامت اين عشاير به مدت سه ماه است و پس از آن به سوي روستاي خود در اردبيل باز مي گردند.

گؤنده ر

سونآي والنتاين آذربايجان

(31 شهريور هر سال)

يكي از دلايلي كه رسم و رسومات خوب يا بد غربي ها وارد فرهنگ ما مي شود عدم شناخت خودمان از پتانسيلهايي است كه داريم.آنچه كه خود يهترين و با مفهوم ترينش را داريم اما نمي دانيم.هيچكداممان هم گناهي نداريم .واقعا در كدام برنامه تلوزيوني يا كدام نشريه در مورد سوناي صبحت شده است. كدام پدر ومادري در اين مورد با جوانان و نوجوانان خود صبحت كرده اند ويا به بيان يهتر با اين قضيه اشنا هستند؟ قبول داريم كه قدرت رسانه غربي و نژاد پرست بيشتر است اما اصلي ترين قدرت آنها جهل وناداني ما مي تواند باشد . ما منكر زيبايي هاي والنتاين نيستيم وحتي والنتاين را غنيمتي براي مستحكم تر كردن عشق و دوستي مي دانيم اما ترحيح مي دهيم كه در اولويت اول ارانچه داريم استفاده كنيم. شايد بدانيد كه در اغلب كشورهاي داراي تمدن مانند ژاپن روز عشق خاص آن كشور وجود دارد و هر ساله گرامي داشته ميشود. در ادامه اين مقاله ميتوانيد با اين روز خاص كه والنتاين آذربايجان محسوب ميشود آشنا شويد. قدم اول آشنايي است . سوناي چيست؟ سوناي يك رسم ديرينه است. رسمي اسطوره اي و افسانه وار كه حتي قبل از ظهور اسلام تا به امروز پاس داشته است. گرچه به مرور زمان كم رنگ تر شده اما هنوز هم حداقل روستاهايي هستند كه اين رسم را برپا مي دارند. همانطور كه از اسمش برميايد بايد ربط كاملي به ماه داشته باشد. معمولا اغلب افسانه ها و اسطوره ها در فرهنگ ما آذربايجاني هاو كلا تورك ها به ماه مربوط است. ماه در اسامي، اعياد، و رسومات ما به طور كامل رخنه كرده و زيبايي افسانه وي به آنها داده است. سوناي شبي از سال است كه به اصطلاح به آن اعتدال پاييزي گفته ميشود. شبي كه روز و شب برابر ميشوند و ماه كامل ميشود. اين شب تقريبا شب آخر تابستان است. البته ممكن است جند روز زودتر يا ديرتر باشد همه اينها بستگي به كامل شدن ماه دارد. اما به هر حال ميتوان شب آخر تابستان را سوناي ناميد كه روز عشق در آذربايجان محسوب ميشود. در اصل اين شب مشابهات زيادي با جشن برداشت محصول در كشورهاي غربي دارد و در روستاها نيز به نوعي براي برداشت محصول استفاده ميشود اما همانگونه كه در كشور ما معمولا جشنهاي باستاني محكوم به فنا شده اند اين روزنيز هرساله بيشتر و بيشتر به سوي نابودي رفته است. در روستاها در اين شب بازيهاي خاصي انجام ميشود معمولا جوانان روستا با صدايي خاص كه به (آواوا) مشهور است همه را به ميدان روستا و براي شروع بازي دعوت ميكردند. در اين شب خاص ماه و خورشيد در زاويه ي 180 درجه قرار گرفته و هنگام غروب دقيقا برروي هم قرار ميگيرند.البته اين ديدار خيلي به سرعت اتفاق ميافتد و زياد به طول نمي انجامد. اين موضوع تا ابد ادامه دارد. از قديم اين اتفاق به يك نوع عشق تشبيه شده است. عشق ماه به خورشيد. عشقي كه تمامي ندارد و ابدي محسوب ميشود درست مانند عشقهايي كه در داستانهاي فولكلور آذربايجان همانند اصلي-كرم وجود دارد. عشقي كه حتي با سوخته شدن نيز تمامي نمي پذيرد.طبق اين افسانه عشق اين دو عاشق تمامي ندارد و تا ابد تكرار ميشود و ادامه ميابد. همه اين موارد و عناصر در داستانهاي ديگر ما همانند كوراوغلي نيز صادق هستند. چه ميتوانيم بكنيم؟ همان كارهايي كه در والنتاين انجام ميدهيم ميتوان در سوناي نيز انجام گيرد. نبايد انتظار داشته باشيم كه فعلا بازيهاي مخصوص آن روز همان طور كه در گذشته بوده، انجام گيرد. هر هدايايي باشد كه رنگ بوي عشق نيز داشته باشد. اين هدايا ميتواند از شمع، گل، عروسك و صنايع دستي گرفته تا يك كتاب متغيير باشد. اگر بتوانيد چيزي پيدا كنيد كه نشاني از ماه كامل داشته باشد كه سنگ تمام ميشود. كلا چيزهايي كه رنگ و بويي از ماه داشته باشند متناسب تر هستند. هديه بهانه اي براي مناسب است براي گرامي داشت اين روز و معرفي آن به ديگران از طريق ارسال اس ام اس و غيره. براي اطلاعات بيشتر رمان(آواوا) نوشته استاد ناصر منظوري كاملترين و شيرين ترين نوشته در مورد سونآي است. در مقدمه و بخش اول كتاب توضيحات كاملي در مورد اسطوره ها و سوناي و كلمات كليدي داده شده و در بخش اصلي ميتوانيد رماني جذاب بر اساس اين موضوع بخوانيد. با خواندن اين رمان بر تمام جنبه هاي سوناي آگاه خواهيد شد. كتاب توسط انتشارات انديشه نو منتشر شده است.

گؤنده ر

مليت اويغور

مليت اويغور يك مليت قديمي درمناطق شمالي چين محسوب مي شود. " اويغور به معناي همبستگي و واحد است. " اويغور " مليت محوري در سينگ جيانگ محسوب مي شود كه جمعيت آن بيش از 7ميليون نفر است. مردم اويغور در تمام جاهاي سينگ جيانگ پراكنده است. ولي اكثر آنان در مناطقي مانند " كاشا " ، هه تيان " و آ كه سو " در جنوب كوه آسمان زندگي مي كنند. آنها داراي زبان و خط خود مي باشند.  درمنطقه اويغور چه مردان و زنان ، چه پيران و كودكان همه دوست دارند يك كلاه بر سر بگذارند. اين نوع كلاه از جمله صنايع دستي اين مليت محسوب مي شود. در كلاه رنگارنگ از اشياي تزييني مانند يشم ، مرمر، مرجان و پرطاووس و غيره استفاده مي شود . بسياري اويغورها علاقه دارند تيغهاي كوچك و ظريف به كمرشان ببندند. مليت اويغور از جمله مليتهايي است كه در آوازخواني و رقص مهارت فوق العاده دارد.  ترانه هاي محلي سنتي آنها اغلب در برگيرنده مضامين عاشقانه و نغمه هاي صميمانه با حرارت و رايحه خوش زندگي است. مليت اويغور عمدتا به كشاورزي مبادرت مي ورزند ولي آنان سنت تجاري دارند و صنايع دستي فوق العاده پيشرفته و صاحب سطح نسبتا بالاي هنري است.  قالي ، پارچه گلدوزي ، پارچه ابريشمي ، كوزه مسي ، كارد كوچك ، سازهاي موسيقي سنتي كه آنان ساخته اند داري خصوصيت مليت اويغور است.

قايناق

گؤنده ر

4 صيفيرين، ميللي پولدان سيلينمه سي

بيلييينيز و ائشيتدييينيز كيمي ايراندا ميللي پوللاردان 4 صيفيرين  آزالماسي خبرلرده ياييلير.اينديسه مركزي بانك اؤز وبسايتيندا( http://reform.cbi.ir/ ) بير باخيش بيلمه يولا ساليب و اوردا نئچه آدي سس وئرمك اوچون قويوبدور.

بو باخيش بيلمه ده ريال، تومان، پارسي و دريك آدلاري قويولوبدور، آما بو آدلارين ايضاحي:

1. ريال : بو كلمه اسپانياجادير و بعضي عربي اؤلكه لردهده قوللانيلير.ايراندا رسمي پولون آديدير و فقط رسمي يازيلاردا ايستيفاده اولونور.

2. تومن (تومان) : بوتون ميللتين آراسيندا قوللانيلير و آليش وئريشلردن غير رسمي اولاراق ايستيفاده ائديلير.تومن توركجه كلمه دير و چوخلو تورك شاهلارينيندا رسمي پولو اولوبدور و فاشيست پهلوي رئژيمي بو آدي سيليب، ريال آدين گتيريبدير.آما هئچ زامان تومن ميللت آراسيندا گئتمه ييب.

3.پارسي‌: يئني بير پول واحيدي اوچون سئچيلن بير آد.بو آد شوونيزمين تاثيري آلتيندا سئچيليب و اوزده ده ايستكلري بو آدي سئچمكدير.پارسي افغانيستاندان تبعيت ائديلرك گؤتورلوبدور.اورادا پول واحيدي افغاني دير و اوردان تقليد اولوناراق گرك ايراني آدي سئچيلردير!!

بو آد بوتون غير فارسلارا توهين ساييلير و يالنيز ايراني فارس گؤسترمك نييت ايله سئچيلمكده دير!!

4. دريك : بو آد هخامنشيلرين شاهي داريوشون آدي و اونو رسمي پول واحيديندن سئچيليبدير و بللي اولدوغو كيمين «پارسي» آدينا تاي بير شوونيزم دوشونجه سين داشييير.بو آدي دئمكده ديله قولاي گلمير و اينديدن بو آد باطيلف ساييلير.

بوردا بوتون ميللت « تومان » آديني ائشيديب و بونو رسمي بير آد پول واحيدي اوچون قبول ائديبدير و خالقا حورمت ائدرك گرك رسمي پول واحيدي ادي سئچيلسين.

سيز حورمتلي گؤرشوچولر ده آشاغيداكي آدرسه باش ووروب عضو اولاندان سونرا «نظر سنجي» بؤلومونده «تومان»ا سس وئرين.

http://reform.cbi.ir/tabid/36/Default.aspx

گؤنده ر

تاريخي اثرلريميزين ساخلاماق يولو!!

بو را اورميه نين تاريخي اثرلريندن ساييلان « اوچ گونبز-دير»

- ÜÇ GÜNBƏZ -

تاسف لرله بورادان جيددي قوروماق اولماديغينا گؤره هر آن بير جوبارن اولماز دوروم (وضعيت)  يارانا بيلر.اوچ گونبز سلجوقلولار و آذربايجان آتابي لرينين دؤوره سينه قاييدير.

شكيلده گؤرندويو كيمين محلله اوشاقلاري اورادا اويناييرلار و بعضن يازيلي داشلاري قارالاييب، كورلاييرلار.اومود ائديريك بو يازيني بير سوروملو آداملاريميزدان گؤروب بئلنچي بير ده يرلي اثرلريميزي ساخلاماق اوچون فايدالي بير ايشلر گؤرسونلر.

--شكيل : 90/4/26

گؤنده ر

آغاميز ايمام زامانين دوغوم گونو (شعبان اورتاسي) موبارك اولسون

گؤنده ر

اروميه،اورميه شد!
با تصويب شوراي فرهنگ عمومي آذربايجان غربي من بعد نام اورميه به صورت صحيح و اصلي خود « اورميه » نوشته خواهد شد.
منبع:
هفته نامه ياشاييش شماره 162--19/4/90


 

گؤنده ر

عيرفاني بير دانيشيق

ـ ائي تانريم،بو نعمت لر مني آزديرير،اونلاري آل.

ـ يوخ،اونلاردان اؤزون ال چكمه ليسن.

ـ ائي تانريم،منه صبر عطا ائت.

ـ يوخ،صبر آغري ـ آجيلاردا قازانيلار،وئريلمز،اؤيره نيلر.

ـ ائي تانريم،مني خوشبخت ائت.

ـ يوخ،من سنه نعمت لر وئريرم،خوشبخت اولماق ايسه اؤز ايشيندير.

ـ ائي تانريم،مني عذاب لاردان قورتار.

ـ يوخ،عذاب لار سني دونيادان اوزاخلاشديريب،منه ياخينلاشديرير.

ـ ائي تانريم،منه ذؤوق آلماقدا يارديمجي اول.

ـ يوخ،سنه ياشاييش وئرميشم،ذؤوق آلماغا چاليش.

ـ ائي تانريم،سن مني سئوديگين قدر منده باشقالاريني سئوه بيلديييمه،منه يارديمجي اول.

ـ سونوندا اؤيره ندين!

كؤچورن: ائلمان اورمو اوغلو

كولوبا گؤندر

گؤنده ر

كولوب سايتينا گؤندر

گؤنده ر